Een roze dekbed met witte stippen in Libanon
Door: Martijn Smit
Blijf op de hoogte en volg Martijn
04 Mei 2013 | Libanon, Beiroet
Hoe gaat het? Zijn jullie lekker aan het genieten van het mooie weer in Nederland? Wanneer jullie tijd hebben (en dit verhaal is weer een lange geworden) is hier weer een verhaaltje.
Mijn huidige situatie. Ik lig dit stuk te schrijven in een eenpersoonsbed met een dekbed van witte stippen op een roze achtergrond. Over dit bed ligt een beige groene dekdeken. Bovendien lig ik te slapen in een prachtige gelegen klooster in de Qadisha vallei. Daarnet heb ik een biertje gedronken met mijn groep op het dakterras van het klooster. Kortom een situatie van contrasten.
Op het moment dat ik het dakterras afkwam hoorde ik prachtig galmend gezang. Zouden de biertjes al zo snel naar mijn hoofd zijn gestegen? Nadat ik mijn flesjes had geloosd volgde ik het geluid en kwam terecht voor twee openstaande deuren van de kamers 501 en 502. Nieuwsgierig als ik was keek ik naar binnen. Achter de deuren bevond zich een grot waar een altaar stond. Op het simpele altaar staat een beeld van Jezus aan het kruis. Naast een paar kaarsen en een bloemstuk is het altaar verder leeg. Iets verder op de achtergrond siert een prent de rotswand met daarop een afbeelding van de naamgever van dit klooster Sint Antonius. Binnen zitten drie jongens geknield in de alleen met kaarsen verlichte kapel in de grot. Achter hen staan stoelen waar zich nog drie andere mensen zitten. De bron van het gezang zit geknield voor mij en ik besluit plaats te nemen in de grot.
Deze contrasterende inleiding staat misschien wel symbool voor het land waar ik ben, Libanon. Een land met zo ontzettend veel verschillende en tegengestelde gezichten. Nu ik hier voor de tweede keer ben ga ik proberen iets te doorgronden van de complexe situatie in het land aan de Middellandse Zee. Aangezien ik in een klooster ben begin ik met de belangrijkste verschillen op basis van religie. Het land kent moslims en christenen. Verhouding 60% (moslims) - 40% (christen). Al een lastige samenstelling. Dan zijn er binnen de islam twee groepen vertegenwoordigd; de shiieten en de soennieten. Niet bepaald een ideale mix voor zo'n klein landje. Dan zijn er binnen het christendom de meeste gelovigen Maroniet (lijkt op katholicisme, misschien besteed ik daar op een ander moment nog aandacht aan) daarnaast hebben we Grieks Orthodoxen, Armeens Orthodoxen en Katholieken. Kortom een bijna ondoorzichtig geheel van religies. De Libanezen vragen dan ook nooit iemand naar hun geloof. Dit zou zaken doen alleen maar moeilijk maken. Het land lijkt op het dekbed waar ik op lig, roze is het land en de witte stippen, groot en klein vormen de verschillende religies.
Op politiek gebied vormen de eerder genoemde religieuze verschillen uiteraard uiting. Het lijkt op onze verzuiling, maar dan enorm uitvergroot. In het parlement is er zelfs een officiële verdeling gemaakt op basis van religie voor de volgende functies. De minister-president is een Maroniet, de premier is een Soenniet en de voorzitter van de kamer een Shiiet. Er zijn democratische verkiezingen voor de kamer, maar de meeste gekozen mensen zijn zakkenvullers die niet veel voor het land over hebben. Dan is er nog het volgende probleem. De Shiieten hebben een groep die Hezbollah heet. Naast een politieke partij en liefdadigheidsorganisatie (bouwers van ziekenhuizen en scholen) wordt het door het 'Westen' omschreven als terroristische organisatie. Ze hebben een langlopend conflict met Israel en worden daarin gesteund door Iran. Volgens een aantal Libanezen die ik heb gesproken vechten er Hezbollah strijders mee aan de zijde van Assad in Syrië om de toevoer van wapens en geld vanuit Iran veilig te stellen. Zie hier de angst van vele Libanezen. Ze zijn bang dat bij een mogelijke overwinning van Assad in Syrië, de Syriërs Libanon weer over zullen nemen. Aan de andere kant zou bij een mogelijke overwinning van rebellen in Syrië de rol van Hezbollah als politieke partij en als terroristische organisatie uitgespeeld zijn, want de toevoer vanuit Iran zal dan over land heel moeilijk zijn.
Volgende complicerende factor: vluchtelingen. Er zijn twee grote groepen. Als eerste waren daar de Palestijnen. Zij worden ook wel sleutel-Palestijnen genoemd. De meesten van hen hebben namelijk nog de sleutel van hun huis in Palestina nog bij zich, in de veronderstelling dat ze ooit terug naar hun (waarschijnlijk platgewalste of overgenomen) woning kunnen. Deze Palestijnen hebben in Libanon eigenlijk geen status. Volgens de Libanezen zorgen ze voornamelijk voor problemen. De situatie is vrij uitzichtloos in dit land onder spanning. Het is bijna onmogelijk om een baan te vinden. Inmiddels zijn de meeste vluchtelingenkampen, die hier zijn sinds vanaf 1948, wijken geworden met stenen, permanente woningen.
Dan hebben we nog een andere groep vluchtelingen, de Syriërs. Dit zijn 'verse' vluchtelingen die de oorlog in hun moederland proberen te ontvluchten. Zij wonen in tentenkampen, voornamelijk op het platteland nabij de grens met Syrië. Zij zijn in afwachting tot er een winnaar uit de bus komt bij de burgeroorlog tegen het regime van Assad. Ook zij zijn niet echt gewild door de Libanezen. De Libanezen hebben in 2006 net de Syriërs uit het land gewerkt (na een jarenlange bezetting en nu komen ze weer (zij het met andere redenen). De Libanese regering heeft geen geld voor de opvang van deze vluchtelingen en de vluchtelingen zijn aangewezen op de goede inborst van sommige Libanezen en van ontwikkelingssamenwerkingsorganisaties die in de regio werken. Onderweg in de Beqaavallei hebben we vele kampen gezien. Wat een mensonterende omstandigheden! Afschuwelijk. Wellicht is dit een kleine aanzet tot de bewustwording wat er in Syrië gebeurt. Het lijkt soms wel een vergeten oorlog. Ik weet heel goed dat ik dit allemaal kan schrijven en wellicht sommige dingen ook weer vergeet. Maar hopelijk wordt dit een onderwerp van gesprek in Nederland en op die manier ook een onderwerp waar we (hoe klein ook) iets aan kunnen doen.
Misschien moet ik maar verder gaan waar ik bij de inleiding gebleven was. De drie jongens voor het altaar geknield spreken om de beurt een gebed uit in het Arabisch waar ik uit kan halen dat ze tot Jezus bidden dat hij groot is en dat ze van hem houden. Wat opvalt is de manier waarop ze praten. Deze stoer uitziende jongens van eind 20, met net getrimde baarden, spreken met een soort brok in de keel. Ze zijn onderdanig aan hetgeen denkbeeldig voor hen staat, Jezus of God. Een van de jongens spreekt zacht en lijkt emotioneel. En hier zie ik het verschil tussen de manier van bidden bij de Christenen en Moslims. Bij de moslims is het een herhaling van zetten, vrijwel zonder emotie. Het lijkt alsof bij de islam de riten belangrijker zijn dan de wens van je gebed. Ook hier een is zeker onderwerping zoals ik daarnet heb gezien. Toch is dit een andere onderwerping. Het is onderwerping aan een groter geheel waar je geen emoties bij lijkt te hoeven voelen. En misschien mis ik de plank volledig met dit voorgaande, maar zittend bij de drie jongens aan het altaar gingen mijn gedachten die kant op. De jongens maakten behoorlijk persoonlijk door emoties te tonen. Bovendien bogen zij het hoofd regelmatig naar het kruis met Jezus aan het kruis. Hier zijn dan weer de overeenkomsten, want dit is ook een ritueel. Wat mijn bezoek aan de grot indrukwekkend maakte waren de liederen die 1 van de jongens tussen de gebeden door zong. De jongen heeft een geweldige stem en de akoestiek in de grot is geweldig. De liederen waren natuurlijk religieus en klonken eigenlijk best modern Arabisch. Na een van de gebeden werd er heel zacht "Halleluja, Halleluja" gezongen. Een kippenvel momentje. Zo lijk ik toch best gevoelig voor een stukje spiritualiteit, maar misschien waren het toch de twee biertjes.
Eenmaal in mijn bed kijk ik nog eens rond naar de beige groene dekdeken en zie hier al het mooie groene van dit landje in het Midden-Oosten. Mijn roze dekbed kan ook symbool staan voor de vele monumenten van de vele beschavingen (Phoeniciers, Grieken, Romeinen, Kruisvaarders, Ottomanen, Mamlukken etc.) die dit land zijn gepasseerd. Maar misschien staat het ook wel symbool voor de slaap en moet ik nu mijn overpeinzingen afsluiten.
Mas salama
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley